Dün gece Harbiye açık hava tiyatrosunda yukarıdakı dörtlünün katıldığı bir konsere katıldım. Mercan Dede’nin açılışı yaptığı konser çok ilgi gördü. Hatta Devlet bakanı Ali Babacan bile ailesiyle konserdeydi. Süper bir performanstı. Esasında bu konserde birÅŸeyi farkettim. Ä°nsan sesi sadece bir tını deÄŸil ve beraberinde insan ruhundan izler taşıyor. Bu yüzden bitkiden yapılan nefesli sazlar bence ilahi bir ses ortaya çıkarıyor. Konser sırasında dikkatimi çeken bir ÅŸeyi de belirtmek istiyorum.
-Mercan Dede ney çalıyor görüyor musun?
cümlesinde bir hata bulup bulamadığınızı bilmiyorum. Ancak bu kullanım yanlış.
Çünkü Ney ÇALINMAZ
ney ÃœFLENÄ°R.
Bilmiyorum üflenmekten kahverengi olan ney gördünüz mü?
Sabahat Akkiraz muhteÅŸemdi. Ancak Mercan Dede’nin Filistin desteÄŸiyle ve dans gösterisiyle bezediÄŸi kısım bence en güzel bölümüydü.
Mercan Dede’yi bilmeyenler buraya bakabilir.
Mercan Dede (nam-i diger DJ Arkin Allen), dog?uya özgü Sufi müzig?inin ilahi geleneg?ini çag?das¸ müzig?in tinilariyla incelikli bir s¸ekilde harmanlayarak eski ile yeniyi, Dog?u ile Bati’yi birles¸tiriyor. Sufi inancina yürekten bag?lilig?iyla taninan Dede, Sufi makamlarin yorumuna ve özgün bestelerin tinilarina ve dog?a ile verenin ritmlerine getirdig?i ilahi boyutu isimsiz müzig?inde yansitiyor.
1966 yilinda Türkiye’de dog?an Arkin Ilicali üniversite yillarinda Kubbealti Cemiyeti’nde neyzen Ömer Erdog?du’larin ög?rencisi oldu. Ayni dönemde tasavvuf müzig?i ve kültürünün bu dönemdeki önemli aydinlarindan olan ve ayni zamanda bendir enstrümaninin yas¸ayan en büyük ustasi kabul edilen Nezih Uzel’den de bendir ve Türk ritmleri eg?itimi aldi. Ebru sanatini ög?rendig?i büyük ney üstadi Niyazi Sayin’dan fazlasiyla etkilendi. 1988 yilinda göç ettig?i Kanada’da güzel sanatlar üzerine lisans ve yüksek lisans eg?itimini tamamlayan Mercan Dede ayni üniversitede bas¸ladig?i ög?retim üyelig?ine, müzik çalis¸malarinin ag?irlik kazanmasi sebebiyle kisa bir süre önce ara verdi.
1990’dan bu yana deg?is¸ik Sufi gruplar ile Avrupa, Kanada, ABD ve Türkiye’de müzik çalis¸malarina devam eden sanatçinin “Mercan Dede Ensemble” grubu 1997 yilinda kuruldu. Mercan Dede’nin ilk albümü “Sufi Dreams” bag?imsiz bir plak s¸irketi olan Golden Horn s¸irketi tarafindan çok az sayida basilip dag?itildi Buna rag?men gerek Kuzey Amerika gerekse Avrupa’da çok olumlu eles¸tiriler aldi. Alman televizyonu Saarlandischer Rundfunk Sufi kültürü üzerine hazirladig?i belgeselde Mercan Dede’ye yer verdi. Belgeselin müzig?i ise yine Mercan Dede tarafindan gerçekles¸tirildi. Sanatçinin 2. albümü “Journey’s of a Dervish” 1999 yilinda Goldenhorn Plak S¸irketi’nden çikti.
Reji ve koreografisini Beyhan Murphy’nin gerçekles¸tirdig?i ve Modern Dans Toplulug?u tarafindan sergilenen “Seyahatname 2001â€? adli gösteri için bestelenen müziklerden olus¸an Seyahatname albümü Doublemoon etiketiyle yayinlandi. Yine ayni yil dünyanin en prestijli caz festivallerinden Uluslararasi Montreal Jazz Festivali’nin “Dog?u ile Bati Bulus¸uyor” bas¸likli konserinde, Burhan Öçal ve Jamaaladeen Tacuma ile Mercan Dede Trio olarak 170.000 kis¸inin önünde sahneye çikti. Yeni projesi Secret Tribe ile Banlieues Bleues Festival, Rasa Cultur Center, Bimhuis gibi Avrupa’nin önemli caz ve dünya müzig?i kulüpleri ve festivallerini içeren Türkiye/Avrupa turnesini gerçekles¸tirdi. Olumlu eles¸tiriler üzerine Secret Tribe ile 2002 yilinda 2. albümleri “Narâ€? Doublemoon tarafindan yayinlandi.
Secret Tribe ile katildig?i dünya müzig?inin en önemli iki festivali Womex ve Transmusicale de Rennes’deki büyük ilgiden sonra 2003 yazinda 30 konserlik Avrupa turunda dünyanin sayili festivallerinden Montreux Jazz Festivali (I?sviçre), JazzaVienne (Fransa), Etnosur (I?spanya), World Roots Festival (Hollanda), Popdeurope (Almanya)’da sahne aldi. Avrupa turnesinin bas¸arisi Womex 2003’te BBC Radio 3 Awards’da “Orta-Dog?u ve Kuzey Afrika”ile “Club Global” olmak üzere iki dalda ödüle aday gösterilmesini sag?ladi. Mercan Dede 2003’te 2 dalda ödüle aday olan tek sanatçi oldu.
Müzisyenlig?i süresince Kani Karaca, I?hsan Özgen, Peter Murphy, Natacha Atlas, Musafir, I?lhan Ers¸ahin, Jamaledeen Tacuma, Hugh Marsh, Omar Sosa, Mich Gerber, Fazil Say, Susheela Raman, Trans Global Underground, Dhafer Youssef gibi klasik, dünya ve alternatif müzig?inin dev isimleri ile ayni sahnede yer alan Mercan Dede ayni zamanda yapimci olarak da bir çok çalis¸maya katildi. Peter Murphy’nin son albümünde ortak yapimcilig?i üstlenen sanatçi Nusrat Fateh Ali Khan’in yapimcilarindan Real World S¸irketi’nin yapimcisi Michael Brooks, Groove A La Turca’nin yaraticisi ve electrik bas gitarin ustasi Jamaledden Tacuma, arka arkaya 6 yil Kanada’nin en iyi emprovizasyon sanatçisi ödülünü alan Hugh March ile ortak albümler hazirladi.
Ocak 2004’de genç yeteneklerden olus¸an bir grup kuran Mercan Dede New York’ta düzenlenen ve 5 kitadan 16 farkli müzisyen ve grubun katildig?i “GlobalFEST� adli festivale konuk oldu. Dede, ayrica, Kültür Bakanlig?i tarafindan bas¸latilan ve Türkiye’ye kültürel alanda dünyada temsil edecek olan “Güldestan Projesi�nin de müzik direktörlüg?üne getirildi.
Sanatçinin Mercan Dede kimlig?indeki acemilikten çiraklig?a geçis¸i olarak tanimladig?i 5. albümü “Su� Temmuz 2004’de piyasaya çikti. “Su�ya Hugh Marsh, Susheela Raman, Özcan Deniz, Sabahat Akkiraz, Dhafer Youssef, Ceza, Göksel Baktagir gibi ünlü müzisyenler konuk oldular. Yeni albümle beraber yine yollara düs¸en sanatçi, Malta Dünya Müzikleri Festivali’ne katildi.
Temmuz ayinda ABD’de piyasaya çikan double albümü “Sufi Traveler�in tanitimi için gerçekles¸tirdig?i ABD turnesinde izleyicilerin ve eles¸tirmenlerin büyük ilgisiyle kars¸ilas¸ti. Global Rhythm Magazine Eylül sayisinda Mercan Dede’yi kapak yapti ve 4 sayfa röportajina yer verdi. Turnenin ardindan I?stanbul’da 5 Ag?ustos’ta konuklari Susheela Raman, Dhafer Youssef ve Ceza ile verdig?i açikhava konserinde sevenleriyle bulus¸tu. Mercan Dede Eylül’de Berlin’de düzenlenen S¸imdi/Now Festivali’ne katildiktan sonra Aralik ayinda Türkiye turnesini gerçekles¸tirecek.
Troya Medya Mercan Dede’nin müzikal yolculug?unu filme aldi ve belgesel CNN Türk’de iki kez yayinlandi.
Mercan Dede Diskografi
SU (2004- Doublemoon Records)
NAR (2002 – Doublemoon Records )
SEYAHATNAME (2001 – Doublemoon Records)
JOURNEY OF A DERVISH (1999 – Golden Horn Records)
SUFI DREAMS (1996 – Golden Horn Records)
